Omgevingswet: hoe geef je Participatiebeleid vorm?

Omgevingswet: hoe geef je Participatiebeleid vorm?

De Omgevingswet komt er aan: een ingrijpende verandering in het dagelijks werk van veel overheidsprofessionals. Een Omgevingsvisie schrijven, een Omgevingsplan opstellen, de technische processen goed inrichten… er komt heel wat bij kijken. Ook het opstellen van Participatiebeleid is voor veel gemeenten nog een aardige kluif.  Participatiebeleid, hoe zet je het op?

Participatie-ja of participatie-nee?
Succesvol participatiebeleid is gebaat bij een helder afwegingskader. Niet alle beleidsniveaus en –thema’s lenen zich voor participatie. Vraag je daarom eerst eens af wanneer participatie effectief kan zijn. Voor welke thema’s laat wet- en regelgeving voldoende ruimte voor participatie? En voor welke juist niet? En hebben inwoners eigenlijk voldoende kennis van het thema om te kúnnen participeren? Zo bepaal je allereerst met elkaar per niveau en thema of participatie kansrijk is. 

Randvoorwaarden op orde?
Burgerparticipatie dient verschillende doelen. Collega Mayke beschrijft in haar klantcase voor de Gemeente Helmond hoe ze zijn gekomen tot een gedragen participatiebeleid. Ze ontwierpen een gedegen proces waarin ze input hebben opgehaald uit alle geledingen van de gemeente. Met dit organisatie-brede proces legden ze een stevige basis voor het op te stellen participatiebeleid. Maar hoe voorkom je dat participatie een lege huls wordt? Checklist voor de randvoorwaarden:

Is er voldoende…

• … doorlooptijd om iedereen te horen en betrekken?
• … ambtelijke capaciteit om het proces aan te sturen en de inbreng te verwerken?
• … geld om de participatie goed te organiseren?
• … commitment op ambtelijk en bestuurlijk niveau?

Alle vragen met ‘ja’ beantwoord? Dan kan burgerparticipatie jouw beleidsthema of initiatief een krachtige impuls geven. Herinner je je de golden circle van Simon Sinek nog? Ook hier is het verstandig te beginnen met de vraag: waarom participatie?

Why?
Commitment in alle lagen van de organisatie is essentieel. Stel jezelf en elkaar de vraag: waarom geloven we in de inzet van participatie? Welk doel willen we bereiken en welke waarde hechten we aan de inbreng die we krijgen? Bepaal vooraf voor elke stap de rol van alle betrokkenen. Mogen zij meebeslissen of coproduceren? Hebben ze een adviserende rol of ga je ze raadplegen? Of is het voldoende om ze tussentijds te informeren? De participatieladder is daarvoor een handige kapstok.   

How?
Als je focus hebt aangebracht en het met elkaar eens bent over nut en noodzaak van participatie is het tijd om het proces uit te denken. In deze fase bepaal je met elkaar hoe je te werk gaat, wie je wanneer betrekt en met welke frequentie of intensiteit. Hou ook hier de rollen van alle belanghebbenden scherp in het oog. Het zou zomaar kunnen dat het College van B&W of de Gemeenteraad een andere rol krijgen dan ze gewend zijn. Zorg voor voldoende begeleiding en afstemming daarbij. Door aan te geven wat vast ligt en wat niet, door heldere verwachtingen uit te spreken en steeds te blijven communiceren zet je alle stakeholders maximaal in hun kracht!

What?
In de laatste stap om te komen tot participatiebeleid voor jouw gemeente werk je het opgehaalde op tot een handboek waarin je processtappen, werkvormen en voorbeeldmethodieken uitwerkt. Zo borg je dat participatie consistent en effectief wordt ingezet door de verschillende beleidsmedewerkers en projectleiders in jouw organisatie. Met dit praktische instrument worden participatietrajecten een koud kunstje!

Meer tips? Neem een kijkje op onze Helpdesk voor Omgevingsparticipatie- en communicatie. 

Zelf aan de slag met Omgevingsparticipatie en –communicatie? Schrijf je in voor de workshop.

Vrijblijvend een keer sparren? Neem contact met ons op.